Câu 1 (trang 141 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Tìm đọc một số văn bản nghị luận văn học và văn bản bi kịch. Ghi vào nhật kí những thông tin đáng chú ý về các văn bản mà em đã đọc.
Trả lời:
| Thể loại | Tên văn bản | Tác giả | Nội dung |
| Nghị luận văn học | Về truyện ngắn “Làng” của Kim Lân | Nguyễn Văn Long | Văn bản Về truyện ngắn “Làng” của Kim Lân, người viết đã tập trung làm rõ vấn đề về tình yêu quê hương, đất nước trong tâm trạng nhân vật ông Hai. |
| Bi kịch | Vũ Như Tô | Nguyễn Huy Tưởng | Nhân vật chính của vở kịch là Vũ Như Tô, là một nhà kiến trúc tài giỏi, một nghệ sĩ có chí lớn, tính tình cương trực, trọng nghĩa khinh tài. Lê Tương Dực, một hôn quân bạo chúa, sai Vũ Như Tô xây dựng Cửu Trùng Đài để làm nơi ăn chơi với đám cung nữ. Vũ đã từ chối dù bị đe dọa kết tội tử hình. Song Đan Thiềm, một cung nữ tài sắc nhưng đã bị ruồng bỏ, đã khuyên Vũ nên nhận lời xây dựng Cửu Trùng Đài vì đây là cơ hội để Vũ đem tài ra phục vụ đất nước. Vũ đã nhận lời và dồn hết sức xây Cửu Trùng Đài. Nhưng Cửu Trùng Đài đã làm cho dân chúng thêm cực khổ. Họ đã nổi dậy. Vũ Như Tô bị giết, Cửu trùng Đài bị thiêu trụi. |
Câu 2 (trang 141 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Trao đổi với các bạn về:
– Luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng tiêu biểu trong văn bản nghị luận văn học; những cách hiểu khác của em so với cách hiểu của tác giả văn bản nghị luận đối với vấn đề đặt ra trong tác phẩm văn học.
– Chủ đề và các yếu tố của bi kịch: xung đột, hành động, cốt truyện, nhân vật, lời thoại; những thay đổi trong suy nghĩ, tình cảm, lối sống và cách thưởng thức, đánh giá của em sau khi đọc văn bản bi kịch.
Trả lời
– Văn bản Về truyện ngắn “Làng” của Kim Lân:
+ Luận đề: tình yêu quê hương, đất nước trong tâm trạng nhân vật ông Hai.
+ Luận điểm: Sự đối lập trong tâm trạng của ông Hai trước và sau khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.
+ Lí lẽ và bằng chứng: Để làm rõ được tình yêu nước trong nhân vật ông Hai, người viết đã chứng minh qua một vài dẫn chứng trong hành động, lời nói, suy nghĩ của nhân vật.
– Vở kịch Vũ Như Tô:
+ Xung đột kịch: Là mâu thuẫn giữa tập đoàn phong kiến thối nát Lê Tương Dực với nhân dân đang bị bần cùng hóa vì sưu thuế, tạp dịch: mâu thuẫn giữa con người công dân và con người nghệ sĩ trong Vũ Như Tô.
+ Hành động kịch: Vũ Như Tô u mê tin vào mộng tưởng hoài bão của mình mà vẫn không hiểu rằng nhân dân đã vì thứ mộng tưởng ông cho là cao cả mà đổ mồ hôi, công sức và cả tính mạng
+ Cốt truyện: Vũ Như Tô là người nghệ sĩ có tài, khi được giao nhiệm vụ xây dựng Cửu Trùng Đài cho bạo chúa, Vũ Như Tô đã kiên quyết từ chối. Nghe theo lời khuyên của Đan Thiềm, ông đã dốc hết tâm huyết xây dựng Cửu Trùng Đài để điểm tô cho đất nước và thỏa mãn đam mê nghệ thuật của mình. Công trình làm tốn rất nhiều mồ hôi, xương máu và tài sản nên bị nhân dân vô cùng căm ghét. Nhân mâu thuẫn ấy, Quận công Trịnh Duy Sản dấy binh, lôi kéo thợ làm phản giết Lê Tương Dực, Vũ Như Tô, Đan Thiềm và thiêu hủy Cửu Trùng Đài.
+ Nhân vật: Vũ Như Tô, Đan Thiềm, Kim Phượng,…
