* Sau khi đọc
Nội dung chính: Bài thơ là sự tâm huyết, kì vọng vào thế hệ trẻ của vận mệnh đất nước.
Câu 1 (trang 78 sgk Ngữ văn 9 Tập 2) : Cho biết bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào? Dựa vào đâu em biết được những điều đó?
Trả lời:
– Hoàn cảnh ra đời: năm 1927 khi đất nước đang bị xâm lược, chưa tìm ra đường cứu nước. Những năm này tác giả đang bị thực dân Pháp bắt và giam lỏng ở Huế.
– Dựa vào việc tìm hiểu thêm trên internet và nội dung của bài thơ.
Câu 2 (trang 78 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu bố cục của bài thơ. Mạch cảm xúc của bài thơ thể hiện như thế nào qua bố cục?
Trả lời:
– Bố cục bài thơ:
+ Phần 1: (Từ đầu đến lũ đầu xanh): nỗi niềm của nhà cách mạng về hăm mươi năm lẻ đã qua cũng như tình cảnh hiện tại.
+ Phần 2: Đoạn còn lại: lời nhắn nhủ thiết tha và sự kì vọng lớn lao của nhà cách mạng đối với lớp người trẻ tuổi.
– Mạch cảm xúc: Phan Bội Châu thiết tha kêu gọi thế hệ trẻ hãy từ bỏ lối sống tầm thường, quyết tâm tu dưỡng để đi theo con đường cứu nước, giải phóng dân tộc.
Câu 3 (trang 78 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Phân tích tâm trạng của tác giả thể hiện trong bài thơ. Nhận xét về đặc điểm của lời thơ biểu đạt tâm trạng đó.
Trả lời:
– Phân tích tâm trạng:
+ Tiếng gọi gấp gáp giục giã hi vọng, mong chờ vào thời cơ mới và vào thế hệ mới: Dậy! Dậy! Dậy!
+ Tâm trạng thẹn, buồn tủi, sự chiêm nghiệm về quãng đời chua xót của bản thân: Thẹn cùng sông, buồn cùng núi, tủi cùng trăng.
⇒ Đặc điểm lời thơ: chân thành, trầm lắng, sử dụng nhiều từ ngữ miêu tả thân phận và nỗi niềm nhân vật,…
+ Tâm trạng phấn chấn, rộn ràng trong năm mới thể hiện niềm vui, hi vọng vào thế hệ trẻ, vào vận hội của đất nước.
⇒ Đặc điểm lời thơ: sử dụng những cụm động từ có ngữ khí mạnh, lời thơ mang sắc thái của lời hịch, mạnh mẽ, phấn chấn, có sức lay động,…
Câu 4 (trang 78 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Bài thơ đã thể hiện kì vọng gì của tác giả với thế hệ trẻ lúc bấy giờ?
Trả lời:
Nhà thơ mong mỏi thế hệ trẻ từ bỏ lối sống tầm thường, sẵn sàng ghé vai gánh vác nhiệm vụ lớn lao đưa non sông thoát khỏi vòng nô lệ.
Câu 5 (trang 78 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Đặt trong bối cảnh cuộc sống hôm nay, lời kêu gọi tuổi trẻ thể hiện trong bài thơ có ý nghĩa như thế nào?
Trả lời:
– Đặt trong bối cảnh cuộc sống hôm nay, lời kêu gọi tuổi trẻ thể hiện trong bài thơ có ý nghĩa:
+ Hiện nay khi đất nước đã có được hòa bình, những lớp trẻ cần không ngừng học hỏi, rèn luyện để phát triển đất nước ngày càng giàu mạnh hơn.
+ Lời kêu gọi tuổi trẻ trong bài thơ sẽ có ý nghĩa trường tồn mãi sau này.
