1. Trước khi đọc
Câu 1 (trang 6 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Em hiểu gì về công việc của một thám tử?
Trả lời
– Thám tử là người chuyên thực hiện các hoạt động điều tra, theo dõi, giám sát, xác minh các vụ việc một cách độc lập theo yêu cầu. Thám tử có thể là một thành viên của một lực lượng điều tra nào đó hoặc là một người hoạt động độc lập theo kiểu sở hữu tư nhân nên được gọi là thám tử tư.
Câu 2 (trang 6 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu tên một nhân vật thám tử trong tác phẩm văn học hoặc bộ phim mà em biết. Chia sẻ ngắn gọn cảm nhận của em về nhân vật đó.
Trả lời
– Em rất thích nhân vật Kudo Shinichi trong bộ truyện Thám tử lừng danh Conan.
– Nhân vật chính của bộ truyện này là Kudo Shinichi, sau khi bị teo nhỏ đã trở thành cậu học sinh lớp 1 Edogawa Conan. Thừa hưởng “máu trinh thám” cùng trí thông minh của bố, ngay từ nhỏ Kudo Shinichi đã đam mê đọc sách, đặc biệt là các bộ tiểu thuyết trinh thám và bộc lộ sở thích suy luận từ sớm. Xuyên suốt bộ truyện tính đến nay gần 100 tập, người đọc không hỏi ngạc nhiên trước sự hiểu biết như một cuốn bách khoa toàn thư di động của Conan. Mặc dù có vẻ lúc nào cũng chỉ biết đến các vụ án nhưng thực ra Shinichi là người rất tình cảm, cậu luôn để ý đến những chi tiết nhỏ, nhờ vậy mà có những hành động cực kỳ tinh tế. Để miêu tả cậu thám tử trẻ tuổi này, ngoài sự thông minh ra chắc hẳn tính từ đúng nhất sẽ là “bình tĩnh”. Trải qua vô số tình huống nguy hiểm, thậm chí cận kề cái chết nhưng cực kỳ ít lần Conan tỏ ra hoảng sợ, trái lại cậu càng trở nên bình tĩnh hơn. Đó chắc hẳn là điều mà một thám tử giỏi cần sở hữu – “một cái đầu lạnh”.
2. Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Theo dõi (trang 7 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Vụ việc mà thầy Xôm muốn Sơ-lốc Hôm giúp đỡ.
Trả lời:
– Thầy Xôm muốn Sơ-lốc Hôm giúp đỡ về vụ việc có người đã vào phòng làm việc của ông và sao chép đề thi quan trọng
2. Theo dõi (trang 8 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Thầy Xôm nghi ngờ sinh viên nào đã chép trộm đề thi?
Trả lời:
– Thầy Xôm nghi ngờ sinh viên Mai Mắc Lê-rờn đã chép trộm đề thi.
3. Theo dõi (trang 9 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Oát-xơn nghi ngờ ai là thủ phạm chép trộm đề thi.
Trả lời:
– Oát-xơn nghi ngờ: Gã ăn nói lỗ mãng ở tầng trên cùng và gã người Ấn cũng có vẻ ranh ma
4. Dự đoán (trang 9 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Những ai liên quan đến vụ việc chép trộm đề thi?
Trả lời:
– Những nhân vật liên quan:
+ Thầy Xôm
+ 3 cậu sinh viên: Ghi-crít; Đao-lát Rát; Mai Mắc Le-rờn.
+ Người hầu Be-ni-xtơ.
5. Suy luận (trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Lúc này, Sơ-lốc Hôm đã biết thủ phạm chép trộm đề thi chưa?
Trả lời:
– Lúc này, Sơ-lốc Hôm đã biết thủ phạm chép trộm đề thi.
6. Theo dõi (trang 11 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Suy luận của Sơ-lốc Hôm về thủ phạm chép trộm đề thi
Trả lời:
– Suy luận của Sơ-lốc Hôm về thủ phạm chép trộm đề thi: Thầy Xôm, từ lúc thầy nói rằng không có ai, kể cả Be-ni-xtơ, biết đề thi ở trong phòng thầy, vụ này đã bắt đầu tựu hình rõ rệt trong đầu tôi. Chúng ta có thể gạt thợ in ra khỏi diện nghi vấn, Nếu muốn anh ta có thể chép lại đề thi ngay trong nhà mình. Tôi cũng không nghi ngờ cậu người Ấn, vì bản in thử được cuộn lại nên cậu ta không thể biết đó là gì. Mặt khác tôi không tin có người tình cờ bước vào và vô tình thấy đề thi…chẳng mấy chốc tôi đã có được chúng…
7. Đối chiếu (trang 13 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Những người có liên quan đến vụ việc chép trộm đề thi có đúng như dự đoán của em không?
Trả lời:
– Những người có liên quan đến vụ việc chép trộm đề thi không đúng như dự đoán của em. Em dự đoán Mai Mắc Le-rờn là người chép trộm đề thi.
* Sau khi đọc
* Nội dung chính của đoạn trích: Câu chuyện kể về việc đề thi môn tiếng Hy Lạp ở trường Đại học bị xáo trộn. Hôm được thầy mời đến xem xét và có 3 cậu sinh viên trong khả nghi. Và Hôm đã tìm ra được thủ phạm, cậu ấy là vận động viên nhảy xa, tuy biết đề nhưng đã từ chối không dự thi vì đã được nhận vào làm ở Sở cảnh sát. Hôm đã chúc cậu tiền đồ sáng lạn và mong cậu có thể vươn cao trong tương lai.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 14 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tóm tắt chuỗi sự kiện của tác phẩm theo trật tự: vụ việc gây lo lắng, hoảng hốt – hành trình phá án của người điều tra – công bố sự thật.
Trả lời:
– Vụ việc gây lo lắng, hoảng hốt: Thầy Xôm phát hiện đã có người sao chép đề thi quan trọng của kì thi danh giá.
– Hành trình phá án của người điều tra: Hôm xuất hiện và đã xem xét từng đồ vật trong phòng cũng như đi gặp từng người để quan sát.
– Công bố sự thật: Cậu sinh viên Ghi-crít đã sao chép đề và người hầu Be-ni-xto đã che đậy cho cậu sinh viên vì bố cậu từng có ơn với người hầu.
– Cuối cùng, Hôm đã nhắn nhủ Ghi- crit bài học “Cậu đã vấp ngã một lần và tôi mong cậu có thể vươn cao trong tương lai”.
Câu 2 (trang 14 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Vụ án xảy ra ở đâu? Những dấu vết quan trọng nào đã được Sơ-lốc Hôm phát hiện trong không gian đó?
Trả lời:
– Vụ án xảy ra tại văn phòng thầy Xôm.
– Những dấu vết quan trọng đã được Sơ-lốc Hôm phát hiện: Trên mặt bàn có vài mảnh vỏ bút chì, một đầu chì gãy, vết rách dài độ 3 inch và một mẩu bột đen nhỏ, lấm tấm như mùn cưa. Trong phòng ngủ phát hiện mẩu nhỏ màu đen dạng hình chóp.
Câu 3 (trang 14 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Chỉ ra các chi tiết cho thấy áp lực về thời gian của cuộc điều tra. Việc tạo ra áp lực về thời gian điều tra như vậy có tác dụng gì?
Trả lời:
– Các chi tiết cho thấy áp lực về thời gian của cuộc điều tra:
+ Mai là thi rồi. Tối nay tôi buộc phải đưa ra quyết định dứt khoát. Tôi không thể để kì thi diễn ra khi đề thi bị lộ. Tôi phải làm gì đó.
+ Khi chúng tôi tới nơi, ông thầy khốn khổ đang đứng ngồi không yên. Chỉ vài giờ nữa là kì thi bắt đầu, ấy vậy mà ông ta chưa biết nên công bố sự việc hay mặc thây cho kẻ gian trá tranh học bồng đáng giá. Đầu óc căng như dây đàn khiến ông ta không ngồi yên nổi, vậy nên vừa thấy Hôm, ông ta đã chạy ào ra và dang tay đón mừng.
– Tác dụng của việc tạo ra áp lực về thời gian trong cuộc điều tra:
+ Tăng tính kịch tính cho câu chuyện: Áp lực thời gian khiến cho các nhân vật phải hành động nhanh chóng, quyết đoán, tạo nên sự gay cấn và hồi hộp cho câu chuyện. Người đọc sẽ bị cuốn hút vào mạch truyện và tò mò về kết quả của cuộc điều tra.
+ Thể hiện sự cấp bách của vấn đề: Việc đề thi bị lộ là một sự việc nghiêm trọng, ảnh hưởng đến uy tín của kỳ thi và tương lai của các học sinh. Áp lực thời gian cho thấy tầm quan trọng của việc tìm ra kẻ gian và ngăn chặn hành vi gian lận.
+ Làm nổi bật khả năng suy luận và hành động của các nhân vật: Trong thời gian ngắn ngủi, các nhân vật phải thu thập thông tin, phân tích manh mối và đưa ra quyết định. Điều này giúp thể hiện khả năng suy luận logic, phán đoán chính xác và hành động nhanh chóng của các nhân vật.
Câu 4 (trang 14 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nhằm tạo nên sự hấp dẫn của truyện trinh thám, nhà văn thường đánh lạc hướng suy luận của người đọc để cuối cùng, chân tướng sự việc lộ diện bất ngờ. Đặc điểm này được thể hiện như thế nào trong truyện Ba chàng sinh viên?
Trả lời:
– Dấu vết quan trọng thủ phạm để lại đó là mẩu bột đen nhỏ như mùn cưa. Ghi-crit là vận động viên ở ngoài sân vận động, đôi giày cậu ta đeo là giày đinh. Khi vân động ở đó, đất sẽ bám vào đinh giày và khi bỏ trốn thủ phạm đã làm mẩu đất rã ra, rơi xuống phòng ngủ và bàn làm việc của thầy. Vì thời gian phá án gấp rút nên ông đã lập ra một tòa án nhỏ để thủ phạm phải khiếp sợ. Hôm đã nghi ngờ kẻ tình nghi đó là ngã người hầu Be-ni-xto. Với những suy nghĩ cùng với lời nói sắc bén, hùng hồn của Hôm đã khiến cho người hầu ấp úng khai ra sự việc. Và cuối cùng bằng những chứng cứ thu thập được, dấu vết hung thủ để lại và lời lẽ lập luận của mình, Sơ- lốc Hôm đã tìm ra được hung thủ là Ghi-crit.
Câu 5 (trang 14 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Phân tích cách thức giúp Sơ-lốc Hôm đi đến kết luận về người có hành động gian dối trước khi kì thi diễn ra (loại trừ giả thiết, xem xét hiện trường, tìm kiếm bằng chứng). Qua đó, nhận xét về tài năng phá án của vị thám tử.
Trả lời:
+ Dấu vết đầu tiên hung thủ để lại đó chính là vài mảnh vỏ bút chì, một đầu chì gãy, vết rách dài 3inch, một mẩu bột đen và Hôm nhận ra một dấu vết quan trọng là hung thủ đã ngủ trong phòng của thầy.
+ Hôm đã kiểm tra kỹ càng cửa sổ phòng thầy Xôm, để ước lượng chiều cao của hung thủ, người đó phải cao tầm Hôm hoặc hơn thì mới có thể lẻn vào. Và trong ba sinh viên thì Ghi-crit là vận động viên nhảy xa nên đây là kẻ tình nghi đầu tiên của Hôm.
+ Dấu vết quan trọng thủ phạm để lại đó là mẩu bột đen nhỏ như mùn cưa. Ghi- crit là vận động viên ở ngoài sân vận động, đôi giày cậu ta đeo là gìay đinh. Khi vân động ở đó, đất sẽ bám vào đinh giày và khi bỏ trốn thủ phạm đã làm mẩu đất rã ra, rơi xuống phòng ngủ và bàn làm việc của thầy.
+ Vì thời gian phá án gấp rút nên ông đã lập ra một tòa án nhỏ để thủ phạm phải khiếp sợ. Hôm đã nghi ngờ kẻ tình nghi đó là ngã người hầu Be-ni- xto.
=> Với những suy nghĩ cùng với lời nói sắc bén, hùng hồn của Hôm đã khiến cho người hầu ấp úng khai ra sự việc. Và cuối cùng bằng những chứng cứ thu thập được, dấu vết hung thủ để lại và lời lẽ lập luận của mình, Sơ- lốc Hôm đã tìm ra được hung thủ là Ghi- crit.
Câu 6 (trang 14 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Việc nhà văn để cho Oát-xơn – bạn thân của Sơ-lốc Hôm vào vai người kể chuyện ngôi thứ nhất có tác dụng gì?
Trả lời:
– Việc nhà văn để cho Oát-xơn – bạn thân của Sơ-lốc Hôm – vào vai người kể chuyện ngôi thứ nhất có tác dụng:
+ Tạo sự kết nối mật thiết giữa người đọc và nhân vật chính, khiến họ đồng cảm với suy nghĩ, cảm xúc và hành động của thám tử.
+ Tăng tính bí ẩn và hồi hộp khi người đọc chỉ được tiếp cận thông tin qua góc nhìn hạn chế của nhân vật “tôi”.
Câu 7 (trang 14 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Em rút ra bài học gì từ câu chuyện được kể trong tác phẩm?
Trả lời:
– Bài học rút ra: Khi chúng ta gây ra lỗi lầm, chúng ta phải biết nhận lỗi và sửa lỗi của mình. Con đường phía trước đang rộng mở phía trước, chúng ta hãy tiến về phía trước. Lần vấp ngã là bài học kinh nghiệm để ta vững vàng hơn trong tương lai. Cuối cùng, Hôm và người bạn quay trở về nhà với bữa điểm tâm buổi sáng đang đợi ở nhà.
Viết kết nối với đọc
Bài tập (trang 14 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) trình bày suy nghĩ của em về nhân vật Be-ni-xtơ hoặc Ghi-crít trong truyện Ba chàng sinh viên.
Trả lời:
Đoạn văn tham khảo
Trong văn bản “Ba chàng sinh viên” của tác giả A-thơ Cô-nan Đoi-lơ, em ấn tượng với nhân vật Be-ni-xtơ. Nhân vật là một người hầu trong ngôi nhà trọ. Ông là một người trung hậu. Khi phát hiện Ghi-crít sao chép đề thi và trốn trong phòng, ông đã cố gắng che đậy cho cậu sinh viên. Không phải vì nhân vật muốn bao che cho những sự việc gian dối mà vì bố của cậu sinh viên này có ơn với ông. Vì vậy, Be-ni-xtơ Be-ni-xtơ thấy cần phải quan tâm và chăm sóc cậu thay bố của cậu. Sau khi đã giúp Ghi-crít bao che xong, ông đã nói rõ phải trái cho cậu sinh viên hiểu. Điều này chứng tỏ ông là một người rất tốt bụng, nhớ ơn người giúp mình và hướng về điều đúng đắn.
