* Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Câu 1 (trang 93 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Xác định phần dẫn trong các câu sau, cho biết phần đó được dẫn theo cách trực tiếp hay gián tiếp. Những dấu hiệu nào giúp em nhận ra điều đó?
a. Khi chồng ra đi nàng giãi bày nỗi niềm của mình: “Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong đeo được ấn phong hầu {…}, chỉ xin ngày về mang theo được hai chữ bình yên, thế là đủ rồi”. (Nguyễn Đăng Na, “Chuyện người con gái Nam Xương” – một bi kịch của con người)
b. Theo như lời thầy giáo của tôi bảo, người La Mã xưa kia nuôi ong trong những cái tổ bằng đồng hình chiếc vại, có đục thủng nhiều hàng lỗ con vòng quanh miệng, quanh đáy. (Đoàn Giỏi, Đất rừng phương Nam)
Trả lời:
a.
– Phần dẫn: “Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong đeo được ấn phong hầu {…}, chỉ xin ngày về mang theo được hai chữ bình yên, thế là đủ rồi”.
=> Đây là dẫn trực tiếp. Được đặt trong dấu ngoặc kép, trích ý nguyên lời nhân vật.
b.
– Phần dẫn: người La Mã xưa kia nuôi ong trong những cái tổ bằng đồng hình chiếc vại, có đục thủng nhiều hàng lỗ con vòng quanh miệng, quanh đáy.
=> Đây là dẫn gián tiếp, được dẫn qua lời kể của nhà văn và không được đặt dấu ngoặc kép.
Câu 2 (trang 94 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Hãy chuyển cách dẫn trực tiếp trong các câu dưới đây sang cách dẫn gián tiếp:
a. Nỗi oan của Vũ Nương sẽ còn đeo đẳng mãi lấy nàng, nếu như không có một đêm tình cờ đứa bé nói: “Cha Đản lại đến kia kìa!”.
(Nguyễn Đăng Na, “Người con gái Nam Xương” – một bi kịch của con người)
b. Thủ lĩnh da đỏ Xi-át-tơn đã khẳng định: “Đối với đồng bào tôi, mỗi tấc đất là thiêng liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh trong những cách rừng rậm rạp, mỗi bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng là những điều thiêng liêng trong kí ức và kinh nghiệm của đồng bào tôi.”.
(Theo Hoàng Vĩnh, tạp chí Văn học và tuổi trẻ, tháng 4/2023)
c. Trong “Thi nhân Việt Nam“, Hoài Thanh đã bộc lộ thành thực một tâm trạng:
“Dẫu có ưa thơ người này người khác, mỗi lúc buồn đến, tôi lại trở về với Lưu Trọng Lư. Có những bài thơ cứ vương vấn trong trí tôi hàng tháng, lúc nào cũng như văng vẳng bên tai. Bởi vì thơ Lư nhiều bài thực không phải là thơ, nghĩa là những công trình nghệ thuật, mà chính là tiếng lòng thổn thức cùng hòa theo tiếng thổn thức của lòng ta“.
(Lê Quang Hưng, “Nắng mới” – sự thành thực của một tâm hồn giàu mơ mộng)
Trả lời:
a.
– Thủ lĩnh da đỏ Xi-át-tơn đã khẳng định về việc với đồng bào ông, mỗi tấc đất là thiêng liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh…
b.
– Nỗi oan của Vũ Nương sẽ còn đeo đẳng mãi lấy nàng, nếu như không có một đêm tình cờ đứa bé nói cha thằng bé lại đến.
c.
– Trong “Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh đã bộc lộ thành thực một tâm trạng dẫu có ưa thơ người này, người khác, mỗi lúc buồn ông lại trở về với Lưu Trọng Lư…
Câu 3 (trang 94 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 5 – 7 câu) có nội dung liên quan đến ý kiến dưới đây, trích dẫn ý kiến đó theo cách trực tiếp hoặc gián tiếp: “Cái tài của Nguyễn Dữ là ông đã dung hòa được hiện thực với ước mơ, giữa cái tồn tại với cái ảo ảnh.”
(Nguyễn Đăng Na, “Người con gái Nam Xương” – một bi kịch của con người)
Trả lời:
Đoạn văn tham khảo
Cái tài của Nguyễn Dữ có thể nhìn nhận qua việc ông đã vượt qua khuôn mẫu thông thường, thể hiện tấm lòng trân trọng ngợi ca với số phận bất hạnh của những người phụ nữ. Nhà văn đã lên tiếng nói bênh vực và thể hiện niềm tin vào họ. Vũ Nương đẹp, công dung ngôn hạnh nhưng chịu số phận bi kịch. Phải sống người chồng hồ đồ độc đoán gia trưởng như Trương Sinh, nên cái chết là tất yếu. Nhưng Vũ Nương khi chết đi, được Linh Phi cứu và sống dưới thủy cung. Người phụ nữ bị oan thì nhất định được giải oan, ngay ở kiếp này chứ không phải ở kiếp khác. Đây chính là điểm mới, vượt qua công thức, khuôn mẫu thông thường về hình tượng người phụ nữ trong thể truyền kì.
